Lau izurriteak
1958an, kiratsek eta gaixotasunen transmisioak eragindako izurriteak desagerrarazteko, Lau izurriteak kanpaina jarri zuen martxan Mao Tse-Tung-ek; eta, kanpaina hartan, Aurrerako Jauzi Handia-ren zati bat higiene-kanpaina gisa abiarazi zuen. Honako hauek desagerraraztea proposatu zen:

• malaria transmititzen duten eltxoak
• izurria hedatzen duten karraskariak
• airean dauden euliak
• txolarreak, bereziki zuhaitz-txolarre eurasiarra, aleak, haziak eta frutak jaten zituena.
Txolarreak izan ziren kanpainaren helburu berezia, urtean txolarre bakoitzak 2 kg ale inguru kontsumitzen zituela kalkulatzen baitzen. Milioika txolarre desagerrarazi zituzten txinatar herritarrek kanpainaren jarraibideen ondorioz.
1.000 milioi txolarre, 1.500 milioi arratoi, 100 milioi kilogramo euli eta 11 milioi kilogramo eltxo erabat deuseztatu zituzten.
Zergatik izan zen akatsa txolarreak kanporatzea?
Ornitologo bat, Tso-Hsin Cheng, hori esateagatik zigortu egin zuten; esan zuen txolarreek intsektu asko jaten zituztela, eta ez alea bakarrik. Baina beranduegi zen. Zimitzak izurrite bihurtu ziren, eta
otiak eta beste intsektu batzuk ugaldu eta uztak suntsitu zituzten. Neurri horrekin eta beste batzuekin (deforestazioa, pestizida oso toxikoak erabiltzea, etab.) balantze ekologikoa suntsitu zen. Nekazaritzari eta kontrako faktore meteorologikoei buruzko erabaki politiko horien eta beste batzuen ondorioz, ale-ekoizpena, bereziki arrozarena, jaitsi egin zen, eta dozenaka milioi pertsona, 15 eta 45 milioi artean, gosez hil ziren Txinako Gosete Handian (1959-1961). Txintxorroek txolarreak ordezkatu zituzten, eta Txinak 250.000 txolarre inportatu behar izan zituen Sobiet Batasunetik, oreka berrezartzen laguntzeko.
BIDEO-JARDUERAK
Bideo interaktiboa
1. Zer izen du bideoan agertzen den funtzioak?

2. Zer arrazoiketa-akats egin zuten agintari txinatarrek?
3. Zer egin behar zuten zer izurri ezabatu erabakitzean?
4. Zergatik ez zieten entzun zientzialariei, batez ere abisua eman zien zientzialari txinatarrari?
5. Nola konpondu zuten arazoa?
GOMENDATUTAKO IRAKURKETA:
Gerald Durrell-en El pájaro burlón (ekosistemen konplexutasunari buruz, gauzen arteko eten harrigarriei buruz)